De Netflix serie Cooked is gebaseerd op het gelijknamige boek van Michael Pollan uit 2013. Pollan (1955) is een Amerikaanse schrijver, journalist en professor in de journalistiek aan UC Berkeley Graduate School of Journalism. In Cooked beschrijft Pollan hoe koken ons menselijk maakt. Dit doet hij aan de hand van de vier natuurelementen vuur, water, lucht en aarde. De vier aflevering van de serie Cooked belichten elk één van die elementen. Te beginnen met vuur. Omdat alles begint met vuur.
Vuur staat voor eten en eten maakt de mens. De mens is de enige soort die kookt. Koken maakt ons dus menselijk. Richard Wrangham (1948), Brits primatoloog en schrijver van How cooking made us human (2009) legt uit hoe de mens evolutionair is aangepast aan gekookt eten. Koken zit in onze natuur, want koken heeft ons gemaakt tot hoe we nu zijn. De eerste mens die rechtop ging lopen, de Homo erectus, maakte de transitie van aap naar mens. (Zie 'savanne hypothese' in How Food made History.) In vergelijking met de aap heeft de Homo erectus een kleinere mond, kleinere tanden, een kleinere kaak en minder kaakspieren. Maar de Homo erectus heeft veel meer herseninhoud dan de aap en die hersenen, die vreten energie. Door koken wordt eten makkelijker verteerbaar, omdat je veel minder hoeft te kauwen. Koken was daarom de perfecte manier voor de Homo erectus om eten makkelijker verteerbaar te maken. Zodat je niet de hele dag hoeft te kauwen op rauw voedsel om je hersenen van voldoende voedingsstoffen te voorzien.
In Australië leefde tot 1963 een inheemse Mardu gemeenschap volledig afgesloten van de moderne wereld. Alle ontwikkelingen op het gebied van eten, van de eerste landbouwrevolutie tot aan genetisch gemodificeerde soja, zijn aan de Mardu voorbij gegaan. In de eetcultuur van de Mardu, die teruggaat tot de eerste Homo erectus in Australië, stond en staat vuur centraal. Rond het kampvuur vertellen de Mardu elkaar verhalen over de Droomtijd. Om aan eten te komen zetten ze stukken land in brand en gaan er daarna jagen. De mannen jagen op kangoeroes en boskalkoenen, de vrouwen jagen op varanen. Inmiddels staan de Mardu met één been in hun traditionele eetcultuur en met één been in de moderne eetcultuur. Ze jagen niet meer met boemerangs, maar met geweren. Maar er is één duidelijke regel binnen de Mardu gemeenschap die niet veranderd is na hun contact met de moderne wereld: je neemt alleen voedsel mee naar huis dat gekookt is.
Tegenwoordig heeft koken misschien niet zo'n indrukwekkend reputatie, maar dat was vroeger wel anders! In Homerus' Odysseus koken alle grote helden zelf, dat is niet iets beneden hun stand. Koken is belangrijk, omdat je voorziet in eten. Daarnaast geeft koken de helden van Homerus een plek in hun universium: ze staan boven de dieren die niet koken, maar onder de goden die ze dienen met hun vuur en offers. Op die manier geeft de helden hun identiteit.
De hedendaagse Southern barbecue in North Carolina in de Verenigde Staten komt het dichtstbij de vroegste vuurbereidingen van voedsel. Ed Mitchell voert daar de scepter over een paar slow roast barbecues waarop hele dieren langzaam geroosterd worden en waarbij niets wordt verspild. Ed Mitchell vertelt hoe het barbecueën wordt overgegeven van vader op zoon. Deze overgangsrite gaat terug tot de slaventijd in de VS. De mannen die de barbecue beheerden tijdens feesten werden pitboys genoemd. Eens per jaar, tijdens de tabaksoogst was er 24 uur per dag een groot vuur nodig om het geoogste tabaksblad te drogen. De plantage eigenaren vonden het zonde om dat vuur niet ook te gebruiken voor een barbecue. En dus zaten zwarten en blanken één keer per jaar samen rond een groot vuur te eten van de barbecue. Eén keer per jaar verbleekten alle verschillen. En dat is wat vuur doet.
Na het zien van Fire wil je het liefst een enkeltje North Carolina zodat je de rest van de lente en de zomer mee kunt helpen met de barbecue van Ed Mitchell. Maar helaas. Dat gaat hem niet worden. Maar er is wel een lammetje geslacht uit de kudde van mijn vader. En laat de bout nou bij ons in de vriezer liggen! Ik heb de lamsbout precies zo proberen te roosteren als Ed Mitchell: langzaam en op lage temperatuur. Het resultaat was verbluffend en na het proeven van dit lam weet ik het zeker: alles begint met vuur.
De hedendaagse Southern barbecue in North Carolina in de Verenigde Staten komt het dichtstbij de vroegste vuurbereidingen van voedsel. Ed Mitchell voert daar de scepter over een paar slow roast barbecues waarop hele dieren langzaam geroosterd worden en waarbij niets wordt verspild. Ed Mitchell vertelt hoe het barbecueën wordt overgegeven van vader op zoon. Deze overgangsrite gaat terug tot de slaventijd in de VS. De mannen die de barbecue beheerden tijdens feesten werden pitboys genoemd. Eens per jaar, tijdens de tabaksoogst was er 24 uur per dag een groot vuur nodig om het geoogste tabaksblad te drogen. De plantage eigenaren vonden het zonde om dat vuur niet ook te gebruiken voor een barbecue. En dus zaten zwarten en blanken één keer per jaar samen rond een groot vuur te eten van de barbecue. Eén keer per jaar verbleekten alle verschillen. En dat is wat vuur doet.
Na het zien van Fire wil je het liefst een enkeltje North Carolina zodat je de rest van de lente en de zomer mee kunt helpen met de barbecue van Ed Mitchell. Maar helaas. Dat gaat hem niet worden. Maar er is wel een lammetje geslacht uit de kudde van mijn vader. En laat de bout nou bij ons in de vriezer liggen! Ik heb de lamsbout precies zo proberen te roosteren als Ed Mitchell: langzaam en op lage temperatuur. Het resultaat was verbluffend en na het proeven van dit lam weet ik het zeker: alles begint met vuur.
Het recept vind je HIER.
Foto's uit de aflevering vind je HIER.
